Morfologia to najczęściej wykonywane badanie diagnostyczne, stosowane w celu wykrycia ewentualnych chorób oraz oceny stanu zdrowia pacjenta. Zaleca się wykonywanie morfologii raz w roku. Wyniki badania krwi są przedstawiane na wydruku. Jak odczytać wyniki badań i jakie są normy dla poszczególnych parametrów?

Co to jest morfologia?

Morfologia to badanie krwi polegające na ocenie zawartości komórek krwi. Podczas badania z żyły odłokciowej pacjenta jest pobierane ok. 5 ml krwi, które następnie trafia do probówki i do analizy w laboratorium. Wykryte nieprawidłowości mogą, lecz nie muszą świadczyć o występowaniu jednostki chorobowej. Należy pamiętać, że samodzielne odczytanie wyników nie zastąpi wizyty u specjalisty. Warto jest umówić się na konsultację do lekarza po otrzymaniu wydruku.

Jak czytać wyniki badań krwi?

Morfologia ocenia (jakościowo oraz ilościowo) zawartość komórek krwi, do których należą:

krwinki czerwone (erytrocyty),
krwinki białe (leukocyty),
płytki krwi (trombocyty).

Wydruk zawierający wyniki morfologii składa się z kolumny z:

anglojęzycznymi skrótami nazw wskaźników,
wynikami liczbowymi,
jednostkami,
przedziałem wartości, które są uznawane za prawidłowe.

Erytrocyty w badaniu krwi

Badania erytrocytów (krwinek czerwonych) można podzielić na 3 podstawowe grupy: liczbę erytrocytów, ich objętości oraz stężenia hemoglobiny. Te z kolei pozwalają ustalić takie wartości, jak:

Hb (HBL, HGB) – stężenie hemoglobiny we krwi. Normy HGB dla mężczyzn: 13-18 g/dl, dla kobiet: 12-16 g/dl. Wyjątkiem są kobiety w ciąży: 11-14 g/dl. Niski poziom hemoglobiny może świadczyć o anemii, a podwyższone stężenie o odwodnieniu organizmu, niedotlenieniu, wrodzonych wadach serca, niektórych nowotworach.
MCV – średnia objętość czerwonej krwinki. Prawidłowa wartość: 82-92 fl. Jeżeli jest mniejsza, może wynikać z niedoboru żelaza lub odwodnienia. Zwiększone MCV może świadczyć o niedoborach witaminy B12 i kwasu foliowego, niedoczynności tarczycy, alkoholizmie lub ciąży.
MCH – średnia masa hemoglobiny w erytrocycie. Norma: 27-31 pg.
RBC – zawartość czerwonych krwinek. Norma dla kobiet: 3,5–5,2×106/µl, dla mężczyzn: 4,2–5,4×106/µl. Nadmiar lub niedobór wynika z tych samych przyczyn, co zbyt wysokie lub niskie stężenie hemoglobiny.
Ht (HCT) – jaki procent objętości tego płynu ustrojowego stanowią erytrocyty. Norma dla mężczyzn: 40–54%, dla kobiet: 37–47%. Przyczyny zbyt wysokiego lub niskiego wskaźnika są identyczne jak w przypadku RBC czy HBL.

MCHC – średnie stężenie hemoglobiny w erytrocycie. Prawidłowa wartość: 32-36 g/dl. Wyższe stężenie występuje bardzo rzadko, zbyt niski wynik może oznaczać niedobory żelaza.
RC – liczba retikulocytów. Powinny stanowić ok. 0,5–1,5% liczby dojrzałych krwinek (ok. 5-15 promili). Podwyższenie tego parametru najczęściej jest związane z wcześniejszą utratą większej ilości krwi, a obniżenie z nieleczonymi niedoborami witaminy B12.
RDW – współczynnik zmienności rozkładu objętości erytrocytów. Norma wynosi 11,5-14,5%. Większe wahania mogą być spowodowane niedoborami witaminy B12, kwasu foliowego, żelaza lub po transfuzji.

Leukocyty w badaniu krwi

WBC – łączna liczba leukocytów we krwi. Norma: 4000-10000/µl. Najczęstszą przyczyną zwiększenia tej liczby jest zakażenie, a liczba co najmniej 30000 krwinek na µl może świadczyć o białaczce. Obniżona wartość zwykle jest wynikiem ostrej infekcji wirusowej lub jej początków.

Płytki krwi w badaniu morfologii

PLT – całkowita liczba płytek krwi. Normy: 150000-400000 µl. Ich podwyższona ilość może występować przy niedoborze żelaza, w przewlekłych zakażeniach bądź w ciąży. Zbyt niska ilość trombocytów może być z kolei powiązana ze zmniejszonym wytwarzaniem w szpiku lub przy chorobach autoimmunologicznych.
MPV – średnia objętość trombocytów. Norma: 7,5-10,5 fl. Jeżeli ten parametr jest zbyt niski, może oznaczać upośledzenie produkcji płytek krwi.